(02) 3224 229
contact@mapas.mk
Në mbledhjen e Komitetit të Stabilitet Financiar, u miratua Strategjia e Zbatimit të Politikës Makroprudenciale në Republikën e Maqedonisë së Veriut, e cila është hartuar nga Banka Popullore, në konsultë me rregullatorët tjerë financiarë, në pajtim me Ligjin e ri të Stabilitetit Financiar. Strategjia forcon qasjen e koordinuar të rregullatorëve financiarë për forcimin e mëtejshëm të stabilitetit financiar. Në komision u vu në dukje përkushtimi i rregullatorëve për vazhdimin dhe forcimin e aktiviteteve të integrimit europian, dhe në këtë kuadër u theksua edhe nevoja për të përfunduar procesin e nxjerrjes së disa ligjeve sistematike nga sfera financiare që do të kontribuojnë në ruajtjen dhe forcimin e mëtejshëm të stabilitetit financiar. Sistemi financiar në vend është i qëndrueshëm dhe zhvillimet në sistemin bankar në SHBA dhe Zvicër pothuajse nuk kanë ndikuar në të. Rregullatorët kompetentë mbikëqyrin situatën në mënyrë të koordinuar dhe janë të gatshëm të veprojnë shpejt, të përshtatin politikat në pajtueshmëri me zhvillimet, për të ruajtur stabilitetin financiar i cili është prioritet.
Këto janë pjesë e përfundimeve nga mbledhja e sotme e Komisionit të Stabilitet Financiar, të cilën e kryesoi guvernatorja e Bankës Popullore, Anita Angellovska-Bezhoska, ku mori pjesë edhe ministri i Financave, Fatmir Besimi, kryetari i Këshillit të ekspertëve të Agjencisë për Mbikëqyrje të Financimit Kapital të Sigurimit Pensional (MAPAS), Maksud Ali, kryetari i Këshillit të Ekspertëve të Agjencisë të Mbikëqyrjes së Sigurimeve (ASO) Krste Shajnoski, dhe këshilltari kryesor ligjor i Komisionit të Letrave me Vlerë, Mate Stojanovski.
Duke iu referuar gjendjes në sektorin bankar, guvernatorja Angellovska-Bezhoska theksoi se sektori bankar është i shëndetshëm dhe stabil dhe me shkallë të lartë të rezistencës ndaj goditjeve. Efektet e drejtpërdrejta të zhvillimeve të fundit në tregjet financiare botërore në sistemin bankar të Maqedonisë janë të kufizuar, duke marrë parasysh zbatimin e modelit të biznesit tradicional nga bankat, ekspozimin dhe detyrimet e ulëta jashtë vendit, si dhe nivelin e ulët të investimeve të bankave në letra me vlerë. “Edhe sipas të dhënave më të fundit të datës 31.3.2023, bilancet e bankave tona janë solide, me nivel të lartë kapitali (niveli më i lartë në dekadën e fundit), likuiditet tradicionalisht solid dhe cilësi solide e portofolit të kredisë me nivel të ulët të kredive me probleme prej 2, 8%. Masat e miratuara më parë për rritjen e shkallës së shtresës mbrojtëse kundërciklike të kapitalit në 0,75% kontribuan në forcimin e stabilitetit dhe elasticitetit të sistemit bankar. Banka Popullore do të vazhdojë të mbikëqyrë me kujdes situatën dhe të marrë masat e duhura makroprudenciale dhe mikroprudenciale për të forcuar më tej stabilitetin. Strategjia makroprudenciale është e rëndësishme për forcimin e mëtutjeshëm të qasjes së koordinuar të rregullatorëve financiarë” – theksoi Angellovska-Bezhoska.
“Ministria e Financave, si institucion përgjegjës për veprimtarinë e shoqërive financiare dhe lizingut, mbikëqyr vazhdimisht punën në këtë segment. Ligji i Shoqërive Financiare, i cili do të kontribuojë në mbrojtjen më të madhe të qytetarëve që përdorin shërbime nga shoqëritë financiare, është në fazën e leximit të dytë në Kuvend, ndaj presim që shumë shpejt të hyjë në fuqi. Me ligjin e ri do të ulen ndjeshëm tarifat që qytetarët i paguajnë kompanive financiare”, tha ministri i Financave, Fatmir Besimi.
Kryetari i Këshillit të ekspertëve të Agjencisë për Mbikëqyrje të Financimit Kapital të Sigurimit Pensional – MAPAS, Maksud Ali, theksoi se MAPAS-i siguron funksionim të vazhdueshëm, zhvillim dhe përmirësim të segmentit të dytë dhe të tretë, transparencë dhe mbikëqyrje efikase të segmentit të dytë më të madh në sektorin financiar në Republikën e Maqedonisë së Veriut. MAPAS-i mbikëqyr me kujdes situatën në sigurimin pensional të financuar nga kapitali dhe rreziqet e mundshme në shtyllat e dyta dhe të treta në përgjithësi dhe sigurisht me theks të veçantë situaten globale dhe reagimin e kompanive të pensioneve në drejtim të strategjive dhe taktikave të investimit me qëllim arritjen e kthimit më të lartë, vetëm për të mirën e anëtarëve të fondeve pensionale.
Maksud Aliu theksoi se fondet pensionale minimalisht i kanë ndjerë zhvillimet e fundit në sektorin bankar dhe tregjet në SHBA dhe Zvicër përmes uljes globale të vlerës së aksioneve nga sektori financiar, sepse mjetet e fondeve pensionale nuk janë të ndara drejtpërdrejt në Bankën e Silikon Vallej, Signiçr Benk Kredit Suis (Silicon Valley, Signihrbanki Credit Suisse).
“Sektori i sigurimeve në Maqedoni nuk është drejtpërdrejt i ekspozuar ndaj rreziqeve që janë shfaqur në kornizat globale. Investimet totale në instrumente financiare jashtë vendit janë të parëndësishme, duke përfaqësuar vetëm 0,1% të totalit të aktiveve të sektorit të sigurimeve. Lëvizjet e mundshme negative në stabilitetin e sektorit të sigurimeve nga ndryshimet në vlerën e këtyre investimeve nuk janë përcaktuarPjesa më e madhe e totalit të obligacioneve dhe aktiveve të shoqërive të sigurimit rrjedh nga kontratat e sigurimit të lidhura me klientët vendas (persona juridikë dhe fizikë). Asetet e përgjithshme të sektorit të sigurimeve në fund të vitit 2022 arrijnë në 30,4 miliardë denarë. Investimet janë kryesisht në obligacione shtetërore dhe depozita në bankat vendaseKapitali i kompanive të sigurimit buron nga instrumentet financiare të cilësisë më të lartë, që është tregues i besueshmërisë dhe stabilitetit të kompanive të sigurimit dhe aftësisë së tyre për t’iu përgjigjur ngjarjeve dhe obligimeve të paparashikuara gjatë punës”, tha Kërste Shajnoski, kryetari i Këshillit të Ekspertëve të Agjencisë të Mbikëqyrjes së Sigurimeve (ASO).
Këshilltari kryesor ligjor i Komisionit të Letrave me Vlerë, Mate Stojanovski, vuri në dukje se megjithëse investimet e fondeve të hapura të investimeve në SHBA arrijnë në 14% të totalit të investimeve në letra me vlerë, nuk janë regjistruar vendosje të rrezikshme që mund të kenë ndikim negativ në industrinë e fondeve, gjë që përjashton mundësinë e ndonjë efekti në gjithë sistemin financiar. Megjithatë, nevoja për mbikëqyrje vigjilente të zhvillimeve ekziston dhe për këtë qëllim Strategjia për Zbatimin e Politikës Makroprudenciale në Republikën e Maqedonisë së Veriut, e miratuar në Republikën e Maqedonisë, e cila është bazë e mirë për qasje të koordinuar të rregullatorëve ndaj do të shërbejë për ruajtjen dhe ushqyerjen e stabilitetit financiar në raport me tregjet.
Me Strategjinë e Zbatimit të Politikës Makroprudenciale në Republikën e Maqedonisë së Veriut, e miratuar në bazë të Ligjit të Stabilitet Financiar, përcakton kornizën për zbatimin operativ të politikës makroprudenciale, e cila në radhë të parë ndikon në sistemin financiar dhe stabilitetin e tij. Më konkretisht, Strategjia përcakton qëllimet e politikës makroprudenciale, përcaktohen aktivitetet për mbikëqyrjen dhe vlerësimin e rrezikut sistemik, treguesit e rreziqeve sistemike, instrumentet makroprudenciale dhe ndërmarrjen e masave makroprudenciale. Në Strategji, vëmendje e veçantë i është kushtuar transparencës në punën e rregullatorëve financiarë dhe Komitetit të Stabilitetit Financiar, si dhe bashkëpunimit ndërmjet autoriteteve kompetente dhe koordinimit ndërmjet politikës makroprudenciale dhe politikave të tjera, si politika monetare, politika mikroprudenciale, politika fiskale etj. politikat përkatëse. Komiteti i Stabilitetit Financiar kujdeset për zbatimin e strategjisë makroprudenciale dhe çdo rregullator mund të organizojë zbatimin e politikës makroprudenciale brenda juridiksionit të tij dhe ta përshtatë atë me specifikat e segmentit përkatës të sistemit financiar.
Gjatë përgatitjes së Strategjisë, u ndoqën rekomandimet e Bordit Europian për Rreziqet Sistemik, si dhe udhëzimet e FMN-së për politikën makroprudenciale dhe karakteristikat e sistemit financiar vendas.